Obiekty edukacyjne Obiekty edukacyjne

Skansen leśnej kolejki wąskotorowej

Na przedmieściach Janowa Lubelskiego, obok siedziby Nadleśnictwa, znajduje się skansen leśnej kolejki wąskotorowej. Wstęp do taboru jest bezpłatny i można go zobaczyć każdego dnia. Kolejkę zbudowano dla wywozu dużych ilości drewna na potrzeby gospodarki niemieckiej. Jej trasa wiodła z Lipy do Bukowej, a swego czasu nawet do Biłgoraja.

Budowę kolei wąskotorowej w Lasach Janowskich rozpoczęto  podczas drugiej wojny światowej. Transport kolejowy przy bardzo słabej sieci drogowej i niedostępności tutejszych terenów leśnych gwarantował szybkie wywiezienie dużych ilości drewna niezbędnych dla niemieckiej gospodarki w warunkach wojennych. W 1941 roku oddano do eksploatacji pierwszy pięciokilometrowy odcinek toru o szerokości 600 mm biegnący z Lipy w kierunku płd.-wsch. Kolej transportowała surowiec drzewny z lasu do tartaku i nasycalni w Lipie, tam też znajdowała się lokomotywownia.

Dalsze etapy rozbudowy linii mają miejsce  w okresie powojennym. Ostatecznie w 1952 roku tor kolejowy łączy Lipę z Biłgorajem przebiegając przez cały kompleks Lasów Janowskich. W latach pięćdziesiątych odprawiano dziennie jeden lub dwa pociągi, systematycznie wymieniano tabor na  nowocześniejszy.

W 1962 rozpoczęła się rozbiórka toru-początkowo na odcinku Bukowa - Biłgoraj, następnie Bukowa - Szklarnia. Pozostała część linii była używana do 1984 roku, a więc do momentu zaprzestania eksploatacji kolei w Lasach Janowskich. Tory zostały całkowicie rozebrane w 1988 r. Pozostały tabor zgromadzono koło Szklarni. W 1999r. przeniesiono go do Janowa Lubelskiego, gdzie stoi do dziś. Remont taboru wąskotorowego został wykonany przez Fundację Polskich Kolei Wąskotorowych, sfinansowany zaś przez Nadleśnictwo Janów Lubelski

Do dziś na trasie kolejki  można zobaczyć nasyp, ślady po torowisku, a także urokliwe mostki przebiegające nad leśnymi rzeczkami.